We begonnen met een landschapsanalyse waarin verschillende stakeholders en inspirerende projecten in de omgeving van Hilversum en Amersfoort in kaart zijn gebracht en onderzocht. Vervolgens hebben we een doelgroepanalyse gedaan waarin met decanen, informaticadocenten en leerlingen is gesproken. Deze twee methoden kwamen samen in de ontwikkelingsfase waarin we onze bevindingen hebben gebundeld. Tot slot lichten we toe hoe we dit project pogen op een duurzame manier te continueren.

Met dit project willen we bijdragen aan een schoolsysteem met ruimte voor het ontdekken van jezelf, je talenten, passie en motivatie. En bijdragen aan het zoekproces van leerlingen en studenten bij het bepalen wat ze willen doen en waarom. Zo dragen we bij aan verminderen van schooluitval, demotivatie, studie-switches, depressies en burnouts op jonge leeftijd.

Alle activiteiten die we ondernemen worden voorbereid, georganiseerd en uitgevoerd door ons Jongerenteam. Dit team bestaat uit studenten uit heel Nederland van het mbo, hbo en de universiteit. Ook dit onderzoek is uitgevoerd door ons Jongerenteam. Twee ervaren professionals hebben dit team tijdens de uitvoering begeleid.  

In de landschapsanalyse zijn verschillende belangrijke factoren en stakeholders in de omgeving van Hilversum en Amersfoort in kaart gebracht en onderzocht. Er is daarbij gekeken naar relevante regionale, maar ook landelijke initiatieven, en interessante werkgevers. 

REGIONALE INITIATIEVEN

Onderstaand staat een selectie van de meest relevante regionale initiatieven en hun link met Inspiring the Future beschreven: 

INSPIRERENDE WERKGEVERS

Om de leerlingen in contact te brengen met hun toekomst via meet & greets, is een portfolio van diverse ICT-professionals nodig. Hier is een inventarisatie van gemaakt. 

De doelgroep voor Inspiring the future is in eerste instantie leerlingen op de middelbare scholen. Daarom hebben we de scholen in kaart gebracht en benaderd. Hiernaast een overzicht van de scholen in de regio.

Er is met 14 scholen in de omgeving Amersfoort en Hilversum contact geweest. De werkwijze was dat we ze eerst via de mail en telefoon hebben benaderd. Vervolgens zijn de scholen fysiek bezocht om op locatie een afspraak aan te vragen. Tenslotte is ook contact gezocht met de decanenkring in beide regio’s.

Het is in de praktijk zeer lastig en vooral tijdrovend gebleken om contact met scholen te krijgen. Vermoedelijk komt dit doordat de contactpersonen vaak erg druk zijn (decanen zijn vaak zowel decaan als docent en eventueel mentor) of de informatie niet direct bij de juiste persoon terecht komt. In totaal is er met 14 van de 20 scholen contact geweest en hebben we op 5 scholen gesproken met decanen en scholieren. Deze 5 scholen bleken erg enthousiast en daar was veel mogelijk. 

In totaal is er op vijf scholen gesproken met zowel decanen als leerlingen. Twee daarvan liggen in de gemeente Hilversum en drie in de gemeente Amersfoort. De gesprekken gingen over o.a. de praktische kant van een mogelijke ICT-module (hoe lang moet een module zijn, in welke vorm dient het aangeboden te worden, etc) als de inhoudelijke kant (welke doelgroep is interessant, welke onderwerpen spreken jongeren op dit moment aan, wat mist in het huidige curriculum op het gebied van ICT). Daarnaast hebben we ongeveer 50 leerlingen uit verschillende leerjaren en leerniveaus vanaf de derde klas geïnterviewd over o.a. hun beeld over ICT en hun interesses op dit gebied.

Alle decanen adviseren de module te richten op leerlingen die hun profielkeuze al hebben gemaakt. Vóór de profielkeuze ligt het keuzemoment voor een studie en/of beroep nog te ver weg en zal een dergelijke module minder impact maken. Ze zijn nog niet bezig met de studiekeuzemogelijkheden en focussen zich vooral op de profielkeuze die op korte termijn voor hen ligt. De profielkeuze wordt in het geval van het vmbo in het derde en vierde jaar gemaakt en voor havo en vwo is dit vanaf de vierde klas. 

Drie van de vier decanen gaven aan dat de module in principe universeel voor havo en vwo zou kunnen zijn, gezien dat zij op hetzelfde moment hun profiel kiezen. De decanen verwachten dat het niveauverschil niet te groot zou zijn. Alle decanen gaven aan een module wel aan te passen voor het vmbo, aangezien zij zich focussen op andere beroepen, eerder hun profiel kiezen en qua niveau te veel verschillen van het havo en het vwo. 

Uit de gesprekken met decanen is echter gebleken dat het beeld rondom een module tijdens een LOB-les sterk verschilt, met name rondom de lesduur en bijbehorende impact. LOB staat voor “Loopbaanoriëntatie en Begeleiding” en is een verplicht onderdeel van het curriculum waarin de scholen de leerlingen voorbereiden op toekomstige beroepen. Alle decanen geven aan dat het makkelijk is wanneer een module binnen een dag af te ronden is (binnen een mentoruur of eventueel een dagdeel). 

Twee scholen gaven ook aan met flexuren te werken waardoor het wel mogelijk zou zijn om een module eventueel herhaaldelijk te geven. Echter waren er ook twijfels over de effectiviteit van een kortdurende module. Verschillende decanen gaven aan dat de meet&greets bovendien een mooi natraject zouden kunnen zijn en dat leerlingen hier ook in het kader van LOB vrij voor zouden kunnen krijgen.

“Een uur zou genoeg kunnen zijn om een stereotype te doorbreken, maar misschien is er meer voor nodig. Dat zien we wel bij de talen en het stereotype rondom cultuur, het is niet voor niets een stereotype.”

Tenslotte gaven de decanen aan dat de interesses erg kunnen verschillen binnen klassen. Één decaan raadde hierom aan overlap te zoeken met een bepaald vakgebied en te kijken of het in die les aangeboden zou kunnen worden, zodat het bij de juiste doelgroep terecht komt. Een andere decaan gaf aan de ruimte te bieden aan de mentor om te kiezen wat hij/zij bij zijn/haar mentorklas vindt passen.

“Als je verschillende onderwerpen hebt, kan je ze misschien ook aan echte vakken koppelen. Dus bijvoorbeeld crypto bij economie, en zorg bij biologie. Ik ben als decaan niet per se voor om alle jongeren de ICT in te krijgen. Ik vind het wel waardevol om het inzicht te geven dat 'dit ook ICT is'.”

RESULTATEN VAN GESPREKKEN MET LEERLINGEN

Uit de interviews met de leerlingen kwam naar voren dat er een sterk stereotype heerst rondom het ICT-vak. Tijdens de interviews gaf meer dan de helft van de leerlingen (54,2%) aan ICT te associëren met laptops, computers en wifi, 16,7% benoemde vooral te denken aan de mediatheek en de overige 29,1% dacht bij ICT vooral aan de moeilijkheid en ‘computernerds’. De leerlingen noemden ook dat ICT hen ‘erg moeilijk’ en ‘wiskundig’ leek. 

Aan elke gesproken leerling is gevraagd welke raakvlakken met ICT ze interessant vinden. Hieruit blijkt dat hier veel verschil tussen zit en diverse onderwerpen worden genoemd. Onderwerpen die vaak terugkomen zijn: ICT & de zorg, ICT & creativiteit, ICT & architectuur en cybersecurity. 

Op de vraag wat een LOB-les leuk maakt, antwoordde 57,9% van de leerlingen dat interactie het allerbelangrijkst is. De overige 42,1% van de leerlingen benoemde interactie niet expliciet, maar vonden enthousiasme en zelf bezig zijn ook erg belangrijk.

CONCLUSIES NAAR AANLEIDING VAN DE INVENTARISATIE

Vier van de vijf scholen gaven tijdens de gesprekken aan geïnteresseerd te zijn in een module rond ICT. Een school heeft een verdiepende sessie aangevraagd en ook volgend jaar is er opnieuw ruimte voor een module in een havo 5 klas. Ook op de andere scholen is er ruimte om begin volgend schooljaar of eerder een pilot aan te bieden. 

Uit de inventarisatie kunnen de volgende algemene conclusies worden getrokken over hoe een dergelijke module rond ICT eruit zou moeten zien: 

Het is duidelijk dat ICT een enorme impact heeft op ons dagelijks leven. Het speelt een rol in elke functie en is dan ook niet meer los te zien van brede loopbaanoriëntatie, zeker omdat het ook van invloed is op de invulling en daarmee de toekomst van heel veel banen. Het is dus van belang om jongeren bewust te maken van hoe alles zich daarin ontwikkelt. We zien niet voor niets dat de hoeveelheid lesmateriaal dat wordt ontwikkeld groot is! We zien daarnaast uit het onderzoek dat bij leerlingen zeker interesse is aan te wakkeren (immers: onbekend maakt onbemind), maar dat de invulling daarvan per school en leerling verschillend is. 

Op basis van de analyse in de voorgaande hoofdstukken kunnen we constateren, dat de les over ICT een omvangrijker (niet 1 enkele workshop of les) en integraler (ICT als onderdeel van heel veel beroepsgroepen) traject dient te zijn. 

De leerling moet hierin centraal staan en daarom is het verstandig om ons te richten op twee type jongeren: enerzijds de brede groep leerlingen die we willen stimuleren om na te denken over de impact van ICT op hun mogelijke werk/studie, en anderzijds de leerlingen die écht in het ICT-vakgebied geïnteresseerd zijn en we de mogelijkheid willen bieden om te verdiepen. 

Het project Inspiring the future zal een een koppeling maken met een programma waarin leerlingen hun eigen toekomstpad verkennen aan de hand van de drie stappen: Ontdekken, Ontmoeten en Ontwikkelen. Naast het ontmoeten van een professional uit de praktijk in een beroep waarover ze graag meer willen weten, voeren de leerlingen een maatschappelijke challenge uit. Zo combineren we beroepsoriëntatie en burgerschap, waardoor jongeren een maatschappelijke bijdrage leveren in een werkveld waarin ze later misschien willen werken. Door de koppeling kunnen we aan alle leerlingen duidelijk maken welke impact ICT op hun beroepsveld en interesse is.